Lưu giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa phi vật thể của người Cơ Tu

Ngọc Vân |

Là một trong 54 dân tộc anh em của Việt Nam, người Cơ Tu cư trú chủ yếu trên dãy núi Trường Sơn, tại các huyện Đông Giang, Tây Giang, huyện Nam Giang của tỉnh Quảng Nam, huyện A Lưới, Phú Lộc của tỉnh Thừa Thiên - Huế và rải rác một số ít ở Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh...

Trong nhiều năm qua, bên cạnh việc tuyên truyền cho người dân hiểu được những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc mình, huyện Tây Giang còn mời các già làng tham gia vào câu lạc bộ nói lý, hát lý, qua đó truyền dạy cho những người trung niên có đam mê loại hình nghệ thuật này; thành lập những tổ dệt thổ cẩm tại các thôn...

Tại thôn Pơr'ning, xã Lăng hiện có 40 hộ biết dệt, tham gia dệt thổ cẩm. Thổ cẩm ở Pơr'ning được làm hoàn toàn thủ công và khép kín, từ các nguyên liệu bông, gai, đay, xe sợi, nhuộm, dệt vải, tạo hoa văn, tra cườm, thêu… cho đến công đoạn may thành sản phẩm. Điều đáng mừng ở đây là có sự chuyển giao thế hệ, có những người trẻ tham gia gìn giữ nghề.

Một khu làng truyền thống của người Cơ Tu cũng được huyện Tây Giang đầu tư xây dựng ngay tại trung tâm huyện. Người Cơ Tu ở 10 xã đã tham gia đóng góp công sức để dựng nên Làng truyền thống Cơ Tu gồm 12 nhà truyền thống với 10 nhà sàn, 1 nhà Gươl, 1 nhà dài. Mỗi nhà sàn đại diện cho một xã. Nét kiến trúc và trang trí mỗi nhà tuy có đôi chút khác nhau, nhưng đều mang đậm sắc thái của cư dân Cơ Tu phân bố theo vùng cao, vùng trung và vùng thấp.

Hàng năm, tại khu làng truyền thống này nhiều lễ hội, hội thi mang đậm bản sắc của đồng bào Cơ Tu đã được huyện Tây Giang khôi phục, thu hút đông đảo người dân tham gia như: lễ hội mừng lúa mới, đâm trâu; hội thi đánh cồng chiêng, điêu khắc…

Nói đến dân tộc Cơ Tu phải nhắc nhà Gươl. Gươl không chỉ là ngôi nhà có kiến trúc độc đáo, là sản phẩm văn hóa đặc sắc mà còn mang sắc thái đặc trưng của cộng đồng người Cơ Tu. Gươl như một biểu tượng thiêng liêng, rất gần gũi trong đời sống và tinh thần của người Cơ Tu.

Người Cơ Tu dệt thổ cẩm. Ảnh: Ngọc Vân
Người Cơ Tu dệt thổ cẩm. Ảnh: Ngọc Vân


Bên cạnh các sinh hoạt mang tính tín ngưỡng dân gian của người Cơ Tu, thì sinh hoạt văn hóa mới cũng được đưa vào Gươl thường xuyên, sôi nổi thúc đẩy phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" phát huy hiệu quả.

Nhắc tới văn hóa của đồng bào Cơ Tu không thể không nhắc tới điệu múa "Tung tung - Da dá" - linh hồn của di sản văn hóa Cơ Tu. Các điệu múa kết hợp với âm nhạc là yếu tố tạo nên nét đặc sắc của các lễ hội truyền thống.

Hiện nay, "Tung tung - Da dá" của người Cơ Tu được bảo tồn, phát huy ở chính nơi đã khai sinh ra nó thuộc 3 huyện: Đông Giang, Nam Giang và Tây Giang (Quảng Nam). Điệu da dá không còn bó hẹp trong phạm vi thôn làng nữa.

Thời gian qua, vũ điệu da dá đã trở thành màn trình diễn ấn tượng ở nhiều lễ hội, hội thi, hội diễn được tổ chức như: Lễ hội Quảng Nam - Hành trình di sản, các lễ hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc miền núi tỉnh Quảng Nam và nhiều hội diễn văn nghệ quần chúng được tổ chức như liên hoan "Âm vang cồng chiêng", đến liên hoan khu vực, toàn quốc mang lại nhiều cảm xúc.

Một điểm đáng chú ý là, bên cạnh các thiết chế văn hóa, gần 80 già làng, trưởng thôn trong Tây Giang đã phát huy tối đa vai trò tuyên truyền, vận động bà con lưu giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể của người Cơ Tu. Có thể nói những già làng là “báu vật sống” để mạch nguồn văn hóa Cơ Tu được bảo tồn và phát triển trong cộng đồng.

Một khu làng truyền thống của người Cơ Tu cũng được huyện Tây Giang đầu tư xây dựng ngay tại trung tâm huyện. Người Cơ Tu ở 10 xã đã tham gia đóng góp công sức để dựng nên Làng truyền thống Cơ Tu gồm 12 nhà truyền thống với 10 nhà sàn, 1 nhà Gươl, 1 nhà dài. Mỗi nhà sàn đại diện cho một xã. Nét kiến trúc và trang trí mỗi nhà tuy có đôi chút khác nhau, nhưng đều mang đậm sắc thái của cư dân Cơ Tu phân bố theo vùng cao, vùng trung và vùng thấp.

Hàng năm, tại khu làng truyền thống này nhiều lễ hội, hội thi mang đậm bản sắc của đồng bào Cơ Tu đã được huyện Tây Giang khôi phục, thu hút đông đảo người dân tham gia như: lễ hội mừng lúa mới, đâm trâu; hội thi đánh cồng chiêng, điêu khắc…

Ngọc Vân
TIN LIÊN QUAN

Dấu ấn sâu đậm, tinh thần gắn bó đồng hành cùng dân tộc của Phật giáo

Vương Trần |

Phật giáo được truyền vào Việt Nam từ những năm đầu Công nguyên. Trong quá trình du nhập và phát triển, Phật giáo đã chứng tỏ là một tôn giáo hòa bình, dung hợp với tín ngưỡng truyền thống của người Việt.

Tái hiện không gian văn hóa dân tộc Sán Dìu tại lễ hội Đức ông Hoàng Cần

Đoàn Hưng |

Một trong những điểm nhấn tại Lễ hội Đền Đức ông Hoàng Cần - Ngày hội Văn hóa, Thể thao dân tộc Sán Dìu huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh năm 2023 là không gian văn hóa của người Sán Dìu đã được tái hiện phong phú, đặc sắc.

Thực hiện tốt mục tiêu đoàn kết tôn giáo, đại đoàn kết toàn dân tộc

Vương Trần |

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Thực hiện tốt mục tiêu đoàn kết tôn giáo, đại đoàn kết toàn dân tộc. Bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người theo quy định của pháp luật. Phát huy giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của tôn giáo vào giữ gìn và nâng cao đạo đức truyền thống xã hội, xây dựng đời sống văn hóa ở các khu dân cư, góp phần ngăn chặn các tệ nạn xã hội”.

Dấu ấn sâu đậm, tinh thần gắn bó đồng hành cùng dân tộc của Phật giáo

Vương Trần |

Phật giáo được truyền vào Việt Nam từ những năm đầu Công nguyên. Trong quá trình du nhập và phát triển, Phật giáo đã chứng tỏ là một tôn giáo hòa bình, dung hợp với tín ngưỡng truyền thống của người Việt.

Tái hiện không gian văn hóa dân tộc Sán Dìu tại lễ hội Đức ông Hoàng Cần

Đoàn Hưng |

Một trong những điểm nhấn tại Lễ hội Đền Đức ông Hoàng Cần - Ngày hội Văn hóa, Thể thao dân tộc Sán Dìu huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh năm 2023 là không gian văn hóa của người Sán Dìu đã được tái hiện phong phú, đặc sắc.

Thực hiện tốt mục tiêu đoàn kết tôn giáo, đại đoàn kết toàn dân tộc

Vương Trần |

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Thực hiện tốt mục tiêu đoàn kết tôn giáo, đại đoàn kết toàn dân tộc. Bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người theo quy định của pháp luật. Phát huy giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của tôn giáo vào giữ gìn và nâng cao đạo đức truyền thống xã hội, xây dựng đời sống văn hóa ở các khu dân cư, góp phần ngăn chặn các tệ nạn xã hội”.