PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh – nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng biên tập báo Nhân Dân, Nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, ông tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, sau đó bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sĩ (nay là Tiến sĩ) ngành Báo chí học tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội, trực thuộc Trung ương Đảng Cộng Sản Liên Xô.
Trong suốt cuộc đời làm báo của mình, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh đi nhiều, viết nhiều, trăn trở, tâm huyết với nhiều đề tài về con người, đất nước ở mỗi thời kỳ biến động.
Cuốn sách “Văn hóa và Con người Việt Nam thời hội nhập” tập hợp, chọn lọc những bài viết của ông từng đăng trên các tờ báo danh tiếng, ở nhiều dạng thức thể loại như: Xã luận, bình luận, bút ký, phóng sự, ghi chép...
Cuốn sách gồm gần 80 bài viết được chia thành 3 phần với 3 chủ đề: Văn hóa còn thì dân tộc còn, Chữ tình còn mãi với thời gian, Báo và văn vẫn nở đua dưới nắng.
Ở phần một “Văn hóa còn thì dân tộc còn” là góc nhìn sâu sát về vị thế, tầm vóc lịch sử của văn hóa trong suốt tiến trình dựng nước và giữ nước của dân tộc. Loạt bài viết của PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh thể hiện sự nghiên cứu, tìm tòi đầy tâm huyết. Mỗi trang viết của ông, trong mỗi con chữ đều chứa đựng tính khảo cứu, tìm hiểu sâu rộng về văn hóa.
Văn hóa đã bước ra từ lịch sử, vượt lên trên cuộc chiến gian lao, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển của quốc gia ở thời bình. Những bài viết: Văn hóa còn thì dân tộc còn, Văn hóa và hoạt động văn hóa, Văn hóa – từ một góc nhìn thực tiễn, Văn hóa – thời cơ và thách thức, Quan hệ giữa cũ – mới, giữa xưa – nay trong văn hóa... thể hiện tầm nhìn và sự thấu đáo về thời cuộc, lịch sử của tác giả.
Vượt lên trên khuôn khổ của một bài báo, mỗi trang viết của PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh có thể xem như những tư liệu quý giá, đầy tính nghiên cứu về văn hóa và cần được lưu truyền lại. Ở đó, tác giả viết về văn hóa phát triển qua quá trình lịch sử ra sao, cần khắc phục những điều gì, cần chính sách phát triển văn hóa ra sao – để văn hóa sánh ngang với kinh tế, chính trị, từ đó đưa tầm vóc quốc gia lên tầm cao mới.
Cũng trong cuốn sách “Văn hóa và Con người Việt Nam thời hội nhập”, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh kể lại kỷ niệm, bày tỏ niềm kính yêu, sự tri ân với nhiều nhân vật lịch sử như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Trường Chinh, Tổng Bí thư Đỗ Mười, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên...
Với Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên, tác giả kể lại câu chuyện năm 1971, khi ông còn là phóng viên được giao nhiệm vụ vào chiến trường viết bài cổ vũ khí thế “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Chuyến đi đã giúp phóng viên trẻ Hồng Vinh khi ấy được thâm nhập thực tế, chứng kiến cuộc chiến giao lao và anh dũng của bộ đội Cụ Hồ, cũng ở đó ông được gặp Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên, Chính ủy Đặng Tính.
Hình ảnh những người lính phong trần, giản dị, hiện ra vừa gần gũi, thân thương, vừa cảm động giữa bối cảnh cuộc chiến khốc liệt. Đại tá Đặng Tính “quần xắn trên đầu gối lội suối”, “Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên là người cao to vạm vỡ, đầu đội mũ sắt, mở cửa xe bước ra, nói giọng miền Trung...”
Cuốn sách còn giới thiệu đến độc giả những đồng nghiệp làm báo cùng tác giả, sự quý trọng trọng lẫn nhau trong nhân cách làm nghề của những cây bút luôn tâm huyết, đau đáu với sự nghiệp phát triển, gìn giữ văn hóa dân tộc suốt tiến trình dựng nước, giữ nước...
Các tác phẩm báo chí của PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh thấm đẫm tình yêu nước, tình yêu với văn hóa, lịch sử, sự trân trọng với những giá trị dân tộc, và lo lắng trước những giá trị bị mai một, khi thời hội nhập bắt đầu.
