Tổ chức Công đoàn Việt Nam thể hiện rõ bản chất cách mạng và phát huy được sức mạnh

LINH NGUYÊN (THỰC HIỆN) | 14/08/2021 09:15

Nghị quyết số 02-NQ/TW, ngày 12.6.2021 của Bộ Chính trị về "Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam" khẳng định sự tin tưởng của Đảng đối với tổ chức Công đoàn Việt Nam với quan điểm "xây dựng Công đoàn Việt Nam vững mạnh là góp phần quan trọng trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa". Báo Lao Động đã phỏng vấn PGS.TS Dương Văn Sao - nguyên Uỷ viên Đoàn Chủ tịch, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Công đoàn.

* Thưa PGS.TS, Nghị quyết số 02 (NQ02) ra đời có ý nghĩa như thế nào với tổ chức Công đoàn? Điều này có ý nghĩa đặc biệt gì khi thời gian tới sẽ có những tổ chức khác đại diện cho người lao động được thành lập trong khuôn khổ pháp luật Việt Nam?

- Có thể khẳng định, NQ02 của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động Công đoàn ra đời rất kịp thời, vào thời điểm Việt Nam đang tích cực triển khai thực hiện những cam kết trong các Hiệp định Thương mại thế hệ mới, tiêu biểu như Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVAFTA, đặc biệt là gần đây Quốc hội đã phê chuẩn Công ước 98...

NQ02 ra đời thể hiện rõ Đảng ta đã quán triệt sâu sắc và vận dụng linh hoạt, sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin về Công đoàn trong tình hình mới“ Giai cấp vô sản ở bất cứ nơi nào trên thế giới, cũng chỉ phát triển và chỉ có thể phát triển bằng con đường Công đoàn, bằng sự tác động qua lại giữa Công đoàn và Đảng của giai cấp công nhân, chứ không bằng con đường nào khác”. Mặt khác thể hiện Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm và đánh giá rất cao vai trò của Công đoàn Việt Nam trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Sự ra đời NQ02 của Bộ Chính trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tổ chức Công đoàn. Đây là dịp để Công đoàn nhìn nhận một cách nghiêm túc, toàn diện thực trạng, tổ chức, hoạt động của mình, đồng thời là cơ hội, điều kiện để Công đoàn tập trung các nguồn lực đầu tư cho tiến hành đổi mới mạnh mẽ, tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động, góp phần xây dựng tổ chức Công đoàn lớn mạnh, nâng cao vị thế của Công đoàn Việt Nam trong giai đoạn mới.

Đây cũng là dịp để các cấp ủy Đảng, các tổ chức chính trị xã hội và người sử dụng lao động nhận thức đầy đủ, đúng đắn hơn về vai trò, vị trí của tổ chức Công đoàn, góp phần quan tâm ủng hộ, tạo điều kiện để Công đoàn hoạt động có chất lượng, hiệu quả.

* Tại sao NQ02 lại tập trung vào nội dung đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Công đoàn, thưa ông?

- NQ02 tập trung vào đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Công đoàn trong giai đoạn mới. Bởi tổ chức và chất lượng hoạt động của Công đoàn là vấn đề quan trọng nhất, quyết định nhất đến sự tồn tại, phát triển của tổ chức Công đoàn và đến phát huy vai trò của Công đoàn trong xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, tăng cường quan hệ máu thịt giữa giai cấp công nhân với Đảng, Nhà nước, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội và giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Mặt khác, thực tế trong những năm qua cho thấy vấn đề tổ chức của Công đoàn còn nhiều bất cập, chưa phù hợp và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của phong trào công nhân, hoạt động Công đoàn. Chất lượng hoạt động Công đoàn chưa cao. Công đoàn, nhất là Công đoàn cơ sở khu vực ngoài Nhà nước chưa làm tốt chức năng đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động; công tác vận động tập hợp người lao động ra nhập và tham gia hoạt động Công đoàn cũng chưa tốt.

Công tác tuyên truyền, vận động công nhân, lao động rèn luyện ý thức tổ chức, kỷ luật lao động, chấp hành chính sách, pháp luật, lao động với năng suất, chất lượng, hiệu quả cao cũng chưa thực sự có hiệu quả. Do đó Công đoàn chưa thực sự hấp dẫn đối với người lao động. Người sử dụng lao động cũng chưa mặn mà, tạo điều kiện cho thành lập và hoạt động Công đoàn. Thực tế này đang đòi hỏi khách quan, cấp bách phải đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động cho phù hợp với điều kiện thực tế và yêu cầu đổi mới mà Đảng ta đã đề ra trong giai đoạn mới.

Xuất phát từ thực tiễn trên, NQ02 của Bộ chính trị tập trung vào những vấn đề đó, để tháo gỡ nhằm xây dựng hệ thống tổ chức Công đoàn tinh gọn và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động để phát huy vai trò của Công đoàn trong giai đoạn mới.

* Thưa ông, tại sao Nghị quyết 20 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước và NQ02 của Bộ Chính trị đều nhấn mạnh đến việc xây dựng giai cấp công nhân và đổi mới tổ chức Công đoàn phải tuân thủ nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng?

- Cả Nghị quyết 20 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về xây dựng giai cấp công nhân thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước và NQ02 của Bộ chính trị về đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động Công đoàn đều nhấn mạnh đến phải tuân thủ nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng. Bởi Đảng cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Công đoàn là tổ chức quần chúng của giai cấp công nhân và người lao động. Vì vậy, tổ chức hoạt động của Công đoàn phải đặt dưới sự lãnh đạo của đội tiên phong của giai cấp mình. Mặt khác, Đảng Cộng sản Việt Nam là hạt nhân lãnh đạo của hệ thống chính trị. Tất cả các thành viên trong hệ thống chính trị, trong đó có Công đoàn đều phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đặc biệt tổ chức, hoạt động Công đoàn phải đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng là để đảm bảo cho Công đoàn phát triển theo đúng quy luật “ Giai cấp vô sản ở bất cư nơi nào trên thế giới, cũng chỉ phát triển và chỉ có thể phát triển bằng con đường Công đoàn, bằng sự tác động qua lại giữa Công đoàn và Đảng của giai cấp công nhân, chứ không bằng con đường nào khác “.

Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với Công đoàn thực chất là để gắn chặt mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với quần chúng công nhân. Qua đó gắn đường lối chính trị của giai cấp công nhân với chính đảng của giai cấp công nhân và để đường lối của Đảng trở thành hiện thực sinh động trong đời sống xã hội. Vấn đề tổ chức hoạt động Công đoàn đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đã trở thành tiêu chuẩn để phân biệt Công đoàn cách mạng với các tổ chức Công đoàn khác. Do vậy để giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam thể hiện rõ bản chất cách mạng và phát huy được sức mạnh của mình thì trong tổ chức, hoạt động cần phải đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng.

* Với NQ02, tổ chức Công đoàn sẽ gặp những thuận lợi gì và phải vượt qua những khó khăn gì, thưa ông?

- Với việc ra đời NQ02 của Bộ chính trị, Công đoàn Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi. Trong đó thuận lợi rất cơ bản là có sự quan tâm lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của Đảng. Mặt khác, Nhà nước sẽ quan tâm hơn đến thể chế hóa đường lối của Đảng về công nhân, Công đoàn thành chính sách pháp luật. Do đó hệ thống chính sách, pháp luật của Việt Nam nói chung, chính sách, pháp luật về công nhân, Công đoàn nói riêng sẽ ngày càng đồng bộ và khách quan hơn.

Đặc biệt, việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật sẽ ngày càng nghiêm hơn. Trên cơ sở đó công tác tổ chức, hoạt động của Công đoàn sẽ thuận lợi hơn. Mặt khác khi NQ02 được triển khai thực hiện, sự phối hợp, công tác của các tổ chức chính trị xã hội khác đối với tổ chức Công đoàn trong tổ chức hoạt động cũng sẽ ngày càng có hiệu quả hơn.

Hơn nữa, việc triển khai nghiên cứu quán triệt Nghị quyết của Bộ Chính trị sẽ làm cho nhận thức về tổ chức Công đoàn của cán bộ đảng viên, người lao động và cả người sử dụng lao động sẽ đầy đủ, đúng đắn hơn. Do vậy sẽ góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của cả xã hội đối với việc tạo điều kiện để Công đoàn hoạt động. Đó là những thuận lợi cơ bản khi NQ02 ra đời và được triển khai thực hiện.

Bên cạnh những thuận lợi thì khi triển khai thực hiện NQ02, Công đoàn Việt Nam cũng sẽ gặp không ít những khó khăn, thách thức cần phải nỗ lực vượt qua. Một trong số đó là, trong giai đoạn tới, Công đoàn Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các tổ chức đại diện người lao động khác. Trong khi các tổ chức đại diện người lao động khác chỉ thực hiện chức năng nhiệm vụ đại diện bảo vệ quyền, lợi ích người lao động trong quan hệ lao động, còn Công đoàn Việt Nam thì vừa phải thực hiện chức năng đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động trong quan hệ lao động, vừa phải thực hiện nhiệm vụ của một thành viên trong hệ thống chính trị, như tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vận động, tổ chức công nhân lao động đi tiên phong trong thực hiện đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tổ chức các phong trào thi đua hành động cách mạng trong công nhân, lao động...

Yêu cầu, đòi hỏi của người lao động đối với tổ chức Công đoàn ngày càng cao nên bộ máy tổ chức, đội ngũ cán bộ Công đoàn đòi hỏi phải đổi mới theo hướng tinh, gọn, hiệu quả.

Trong điều kiện các nguồn lực tài chính và các điều kiện khác để Công đoàn hoạt động sẽ có nhiều khó khăn hơn. Yêu cầu, đòi hỏi của người lao động đối với tổ chức Công đoàn ngày càng cao nên bộ máy tổ chức, đội ngũ cán bộ Công đoàn đòi hỏi phải đổi mới theo hướng tinh, gọn, hiệu quả. Đặc biệt các nhiệm vụ cụ thể mà NQ02 đưa ra là rất cao. Nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống Công đoàn và sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, sự hỗ trợ, công tác của nhà nước thì khó có thể thực hiện được. Cụ thể như nhiệm vụ phấn đấu đến năm 2025 hầu hết các doanh nghiệp có 25 lao động trở lên có tổ chức Công đoàn, hay phấn đấu đến năm 2025 có trên 13 triệu đoàn viên

* Thưa ông, trong điều kiện thực tế hiện nay, Công đoàn sẽ phải bắt đầu từ đâu để thực hiện thắng lợi NQ02?

- Để thực hiện thắng lợi NQ02, trong điều kiện hiện nay, theo tôi, trước tiên cần bắt đầu từ tiền đề nhận thức. Tức là Công đoàn cần tổ chức cho cán bộ, đoàn viên Công đoàn quán triệt sâu sắc, toàn diện Nghị quyết. Đây là vấn đề quan trọng quyết định đến việc đưa Nghị quyết trở thành hiện thực sinh động trong đời sống xã hội.

Nếu không có nhận thức đúng đắn, đầy đủ thì không thể có hành động đúng và đầy đủ. Không quán triệt sâu sắc, toàn diện Nghị quyết, thì không thể nâng cao được tinh thần trách nhiệm và sự quyết tâm cao cũng như sự đổi mới căn bản nào trong thực hiện Nghị quyết. Do vậy trước tiên Công đoàn cần tập trung tổ chức cho đông đảo cán bộ, đoàn viên và công nhân lao động nghiên cứu quán triệt sâu sắc toàn diện Nghị quyết.

Trên cơ sở đó, chỉ đạo các cấp Công đoàn tiến hành rà soát đánh giá thực tế, hệ thống tổ chức, nội dung, phương pháp hoạt động của Công đoàn các cấp, để thấy rõ những mặt mạnh, những hạn chế, nguyên nhân chủ quan, khách quan của hạn chế, những bài học kinh nghiệm rút ra trong tổ chức hoạt động Công đoàn những năm qua. Trên cơ sở đó chỉ đạo các cấp Công đoàn xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết một cách cụ thể, rõ ràng; trách nhiệm của các cấp, của cá nhân, tập thể trong thực hiện NQ02. Cần tập trung chỉ đạo thực hiện chương trình hành động và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, sơ tổng kết đánh giá thực hiện Nghị quyết.

- Xin cảm ơn PGS.TS Dương Văn Sao!

LINH NGUYÊN (THỰC HIỆN)