Nép mình giữa núi đồi thiên nhiên xanh thẳm, bát ngát, bản Sưng vẫn giữ được nét đẹp hoang sơ, cuộc sống giản đơn đậm chất truyền thống của người dân tộc Dao. Nơi đây có tổng cộng 73 hộ gia đình, trong đó có 3 hộ kinh doanh homestay phục vụ du khách.
Người dân bản Sưng chủ yếu sống trong các căn nhà trệt, lợp bằng lá cọ. Ở giữa mỗi căn nhà đều có một gian bếp, là nơi mọi người cùng nấu nướng, quây quần sưởi ấm trong mùa đông lạnh.
Nguyễn Thị Tâm (31 tuổi, Hà Nội) đến bản Sưng trong một chuyến du lịch giữa tháng 12. Được bạn bè giới thiệu và tìm hiểu trên mạng xã hội, Tâm có hứng thú với cuộc sống ở nơi cách xa thành phố xô bồ, nhộn nhịp, đặc biệt không có sóng điện thoại.Từ Hà Nội, Tâm cùng nhóm bạn ngồi xe 16 chỗ tới Hòa Bình rồi dừng chân ở bản Sưng. Tổng thời gian đi đường chỉ mất khoảng hơn 3 tiếng.
Tâm chia sẻ: "Cảm nhận đầu tiên khi đến đây là sự yên bình. Bản gồm nhiều nhà lá nằm giữa núi đồi, rất gần gũi với thiên nhiên. Con người ở đây cũng vô cùng thân thiện".Người dân bản Sưng là người dân tộc Dao. Ngoài lao động trên nương rẫy, họ còn làm các đồ thủ công mỹ nghệ như nhuộm chàm, tự in hoa văn lên vải bằng sáp ong...
Cuộc sống trong rừng núi, bản làng, cách biệt với đô thị hiện đại khiến người dân nơi đây vẫn giữ được nét truyền thống, đặc sắc văn hóa dân tộc. Đặc biệt, ở bản Sưng còn có lớp dạy tiếng Dao cho trẻ em, để văn hóa dân tộc không bị mai một.
Tâm cho biết: "Đến bản Sưng, bạn sẽ thấy các cụ bà, các chị vẫn mặc trang phục dân tộc đẹp mắt, nhiều nghề thủ công thú vị, cuộc sống bình yên. Con người và văn hóa là điều khiến mình ấn tượng nhất khi đến bản Sưng".
Tại bản Sưng, Tâm và bạn bè nghỉ tại Xuân Lan Homestay. Người dân làm homestay từ nhà trệt - một loại nhà truyền thống của người Dao, có giường riêng, ngăn rèm và không hề bị ồn ào như nhà sàn.
"Ở Sưng có nhiều góc check-in mà chắc chắn sẽ khiến bạn mê mẩn. Buổi sáng, bạn có thể đi săn mây ở điểm cao nhất của xóm, nơi có thể nhìn xuống dòng sông Đà uốn lượn quanh co theo triền núi. Tiếp đến, bạn có thể đi thăm thú và chụp ảnh với cây Chò Chỉ có tuổi thọ trăm năm, tham gia trekking vào rừng sâu để thăm thú hang động" - Tâm thích thú kể lại.
Hang động mà Tâm và nhóm bạn ghé thăm là hang Sưng - một hang động tự nhiên gần bản. Trên đường đi, cả nhóm được ngắm cảnh rừng cọ, đồi núi trập trùng. Ngoài ra, du khách đến đây còn có thể trekking trên cung đường ven sông tuyệt đẹp dẫn tới một bản làng vùng cao khác.Theo Tâm, nếu may mắn, du khách còn có thể tham gia một lớp học chữ Dao nằm giữa rừng sâu. Tối đến, nhóm bạn đắm mình trong không gian văn hóa nghệ thuật của người Dao Tiền và những điệu múa, tiếng hát của người dân địa phương.
"Bạn cũng có thể đi trải nghiệm làm nhuộm chàm, làm giấy Dó, in sáp ong lên vải - là những nghề thủ công lâu đời của người dân nơi đây" - Tâm chia sẻ.
Ngoài ra, du khách còn có thể trải nghiệm tắm thuốc lá, tham gia trò chơi khám phá văn hóa bản Sưng thông qua giải đố, làm giấy Dó... Tâm tiếc nuối cho biết vì chỉ ở lại 2 ngày 1 đêm nên nhóm bạn chưa thể trải nghiệm hết những hoạt động hấp dẫn ở bản Sưng.Về phần ăn uống, Tâm cho biết homestay phục vụ nhiều món ăn ngon, đặc biệt thay đổi thực đơn theo từng bữa. Ngoài món đặc sản địa phương như thịt chua, lợn nướng hạt dổi, gà nướng... còn có các món địa phương thú vị, dễ ăn cho du khách nếm thử.
Kết thúc hành trình, tổng chi phí mà nhóm bạn bỏ ra chỉ hơn 1 triệu đồng/người. Đặc biệt, những người bạn Tây của Tâm cũng rất yêu thích trải nghiệm khi du lịch bản Sưng.
Tâm chia sẻ: "Ở Sưng 2 ngày 1 đêm thực sự trôi qua rất chậm, có khi mình ra hiên ngồi xem một cụ bà đang in sáp ong lên vải với đôi tay đen vì nhuộm chàm, rồi nghe bà kể về quá trình bà xây nhà và những câu chuyện xưa của người Dao Tiền.Đó chỉ là những khoảnh khắc rất đời, rất thường nhưng khi về mình lại không ngừng nhớ đến. Mình cảm thấy đây không còn đơn thuần là một chuyến du lịch nữa mà trở thành một khoảng thời gian chữa lành".
Ngoài ra, Tâm lưu ý du khách đến dây không nên ồn ào, không xả rác bừa bãi và cho tiền hay cho kẹo người dân. Cô cho biết: "Người dân không nghèo cũng không giàu. Họ không thích du khách làm ồn quá mức hay hát karaoke".Theo Tâm, bản Sưng là điểm đến lý tưởng cho những ai thích trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa của con người vùng dân tộc thiểu số và gần gũi với thiên nhiên.