Đại Bảo tháp Mandala Tây Thiên (xã Đại Đình, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc) - kiệt tác kiến trúc Phật giáo Kim Cương Thừa đầu tiên tại Việt Nam là điểm khảo sát trong ngày đầu tiên của Đoàn. Đây là hạng mục chính trong quần thể kiến trúc văn hóa nghệ thuật thực hành tâm linh Đại Bảo Tháp Mandala Tây Thiên, mở cửa đón du khách thập phương từ năm 2012.
Thiết kế Bảo tháp được phỏng theo đàn tràng Mandala theo đúng lời Đức Phật dậy trong Kinh điển về cách kiến lập vũ trụ, thể hiện một tổng thể đối xứng về không gian, an trí chư Phật, Bồ tát theo phương vị. Kiến trúc nghệ thuật này là sự thể hiện mang tính biểu tượng của tình yêu thương và lòng từ bi của Đạo Phật.
Các biểu tượng của Bảo tháp có thể giúp khơi dậy tình yêu thương, lòng vị tha, sự hòa hợp, mang tới sự chữa lành thân tâm, các đau khổ tinh thần và cảm xúc, đồng thời mang lại hòa bình và an lạc cho nhân loại.
Đại Bảo tháp cũng là một bảo tàng nghệ thuật Phật giáo, nơi chứa đựng nhiều loại hình nghệ thuật như điêu khắc, đúc đồng, hội họa, thư pháp, âm nhạc, sắp đặt, qua nhiều chất liệu khác nhau gồm đồng, vàng, đá quý, sắt, gỗ… nhằm tăng sức biểu cảm thẩm mỹ.
Chia sẻ trong buổi tọa đàm tại Bảo tháp, Hòa thượng Thích Thọ Lạc - Trưởng ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề cao văn hóa Phật giáo tại Vĩnh Phúc, bao gồm cả các trường phái Thiền Tông, Tịnh độ Tông và Kim Cương thừa đồng hành hòa hợp theo dòng lịch sử cùng với một mục đích đem lại lợi ích cho đất nước, xã hội.
Trên thực tế, các kiến trúc chùa chiền tại nơi đây mang đậm bản sắc và các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, giúp Vĩnh Phúc trở thành một điểm đến và địa chỉ vàng trên bản đồ du lịch của du khách trong và ngoài nước.
Theo chương trình, Ban Văn hoá Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam sẽ phối hợp với Viện Nghiên cứu Tôn giáo, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Viện Bảo tồn Di tích, Hội Kiến trúc sư Việt Nam tiếp tục khảo sát tại khoảng 10 ngôi chùa tiêu biểu khu vực Bắc Bộ gồm chùa truyền thống, các ngôi chùa xây mới của các hệ phái Bắc tông, Nam tông, Khất sĩ và Thiền tông.
Từ những dữ liệu thu thập thông qua khảo sát kiến trúc Phật giáo các vùng miền trên cả nước, tháng 4.2023, Ban Văn hoá Trung ương sẽ tổ chức Hội thảo khoa học về “Kiến trúc phật giáo Việt Nam - thống nhất trong đa dạng”, làm cơ sở xây dựng kế hoạch, định hướng phát triển theo hướng kế thừa, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hoá kiến trúc Phật giáo tại Việt Nam.
