Trong những năm qua, Ðảng, Nhà nước ta đã ban hành và thực hiện nhiều chủ trương, chính sách về công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Nhờ đó, đồng bào dân tộc thiểu số, phụ nữ, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo ngày càng có nhiều cơ hội được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản, đồng bào nghèo được khám chữa bệnh miễn phí và chính sách bảo hiểm y tế được thực hiện đúng quy định. Các dịch bệnh sốt rét, bướu cổ cơ bản được khống chế, tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên, tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm mạnh qua từng năm.
Mạng lưới y tế cơ sở vùng dân tộc thiểu số và miền núi ngày càng hoàn thiện, cơ sở vật chất và trình độ đội ngũ y, bác sỹ dần được nâng lên. Đến năm 2018, cả nước có 89,4% số xã có trạm y tế hoạt động, 96% số thôn bản có nhân viên y tế thôn bản, 90% số xã có bác sỹ làm việc, hơn 95% số xã có y sĩ sản nhi hoặc nữ hộ sinh. Do đó, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho đồng bào dân tộc thiểu số cơ bản được triển khai hiệu quả, như tiêm chủng mở rộng, phòng chống suy dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, dân số - kế hoạch hóa gia đình.
Chính sách bảo hiểm y tế trong những năm qua đã ưu tiên hỗ trợ người dân tộc thiểu số. Nhà nước đóng bảo hiểm y tế và có mức hưởng là 100% chi phí khám chữa bệnh theo bảo hiểm y tế cho đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn.
Tỷ lệ người dân tộc thiểu số có thẻ bảo hiểm y tế và thẻ khám chữa bệnh miễn phí tăng từ 8% năm 1998 lên 80% năm 2013, tại các xã đặc biệt khó khăn là 84%. Năm 2018, có hơn 6,6 triệu người nghèo dân tộc thiểu số được cấp thẻ bảo hiểm y tế, chiếm 93,51%. Các tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống thì tỷ lệ người dân có bảo hiểm y tế cao hơn hẳn.
Mặc dù kết quả cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí đạt tỷ lệ cao, nhưng số lượng người khám chữa bệnh và chất lượng khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế ở tuyến y tế cơ sở đạt thấp, nhất là ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Phần lớn kinh phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tuyến y tế cơ sở không sử dụng hết phải điều tiết cho các vùng phát triển, nơi có điều kiện khám, chữa bệnh tốt hơn.
Kinh tế phát triển không đồng đều giữa miền ngược với miền xuôi làm tăng sự bất bình đẳng trong tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà đồng bào dân tộc thiểu số có nhu cầu rất lớn. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế khu vực này vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ; số cán bộ có trình độ chuyên sâu, nhất là cán bộ người địa phương thiếu trầm trọng; việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực y tế gặp nhiều bất cập.
Hiện nay, ở các vùng dân tộc thiểu số và miền núi, tỷ lệ xã có trạm y tế xã đạt chuẩn còn thấp (chiếm 45%); chỉ có 69,2% số trạm y tế ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có bác sỹ khám chữa bệnh cho người dân. Chỉ 20% trạm y tế xã đạt chuẩn y tế giai đoạn 2011-2020.
Ngoài ra, công tác phòng, chống dịch bệnh ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi chưa đáp ứng yêu cầu bởi nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, phong tục, tập quán có nơi còn lạc hậu. Công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản vẫn còn những khoảng cách, đòi hỏi phải có giải pháp can thiệp cụ thể để nâng cao chất lượng dân số...
Để làm tốt hơn nữa công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc thiểu số, đòi hỏi Nhà nước cũng như các bộ ngành liên quan cần tiếp tục đầu tư nhiều hơn nữa cho hoạt động này. Ðồng thời xây dựng những chính sách đặc thù trong chăm sóc sức khỏe đối với từng nhóm đối tượng, từng khu vực cụ thể.
