Sáng 20.8, ông Hờ Chồng Chớ (52 tuổi) ở bản Huồi Khe xã Huồi Tụ huyện Kỳ Sơn đang phơi nắng mẻ bo bo vừa mới tách vỏ ngày hôm qua.
Mùa bo bo năm nay được giá 7.000 đồng/kg quả tươi. Nếu để bán hạt đã phơi khô thì giá từ 50.000 đồng – 52.000 đồng/kg. Ông Chớ hồ hởi nói tuổi cao rồi nên mỗi ngày lên rừng hái cũng chỉ được 70kg – 80kg quả bo bo đem về. Nhiều trai bản có sức khỏe tốt ngày lấy được hơn tạ quả bo bo tươi.
Người dân ở miền tây Nghệ An đem quả bo bo về có thể bán quả tươi hoặc tách vỏ sấy khô hạt đem bán. Để tách vỏ quả bo bo người dân phải luộc quả từ 15 – 20 phút, vớt ra để cho ráo nước rồi bóc vỏ.
Sau khi tách vỏ, để hạt khô chỉ cần phơi nắng 3- 4 ngày, những ngày ẩm ướt hạt bo bo được hong khô trên các bếp lửa. Trung bình, 10kg quả tươi sau khi bóc tách vỏ sẽ được 3 - 4 kg hạt.
Bà Và Y Dở (50 tuổi) ở bản Huồi Khe xã Huồi Tụ huyện Kỳ Sơn đang ngồi tách vỏ quả bo bo vừa cho hay, bà hái được khoảng 50kg – 70kg quả một ngày.
“Hái quả thì dễ nhưng để mang về thì khó. Đường đồi dốc phải mang gùi trên lưng nên rất mệt khi đi đường rừng, dốc, qua suối qua khe. Nếu người bị ngã quả bo bo sẽ bị nát không bán được. Trung bình lượng bo bo bán tươi, mỗi người được từ 350.000 đồng - 500.000 đồng/ngày”- bà Và Y Dở cho biết.
Cơ sở thu mua quả bo bo của anh Nguyễn Văn Thủy (36 tuổi) ở bản Na Niếng xã Tri Lễ huyện Quế Phong từ đầu mùa đến nay đã thu mua hơn 100 tấn. Anh Thủy cho biết, cơ sở chỉ thu mua quả khô đã được tách hạt. Đầu mùa quả khô đã tách hạt có giá từ 52.000 đồng- 53.000 đồng/kg. Đến nay giá đã giảm chỉ còn 50.000 đồng/kg.
Anh Thủy cho biết thêm, đến mùa thu hoạch bo bo cơ sở anh thuê 4 công nhân ở trong bản chuyên phơi quả, đóng gói vào bao bì và ngồi xe đi thu mua từ các bản làng. Mỗi ngày một nhân công được trả từ 250.000 đồng – 300.000 đồng. Mỗi ngày cơ sở thu mua vào gần 1 tấn hạt bo bo khô.
Cùng là cơ sở thu mua quả bo bo như anh Thủy, chị Lương Thị Thu (33 tuổi) ở bản Tam Hợp xã Tri Lễ huyện Quế Phong thu mua cả quả tươi lẫn hạt phơi khô.
Chị Thu cho biết rằng năm nay giá quả bo bo khá cao mang lại thu nhập cho người dân.
Tại điểm thu mua của mình, chị Thu cũng thuê thêm các nhân công để tách vỏ, phơi khô hạt. Tách vỏ được 10kg quả tươi mỗi nhân công sẽ được trả 10.000 đồng.
Hái quả bo bo là công việc thời vụ nhưng mang lại nguồn thu nhập không hề nhỏ cho người dân vùng cao Nghệ An. Nhiều hộ dân nhận biết được giá trị của cây bo bo đã trồng thành vườn vài ha. Cây bo bo được xem như là cây xóa đói giảm nghèo ở các huyện vùng cao Nghệ An.
Cây bo bo tên khoa học là thảo đậu khấu nam, là loại cây dược liệu được UBND tỉnh Nghệ An đề xuất đưa vào danh mục quy hoạch trồng, bảo tồn các loại cây dược liệu trên địa bàn tỉnh.
Toàn huyện Kỳ Sơn có khoảng 1.121 ha cây bo bo. Trong đó, diện tích khoanh nuôi bảo vệ khoảng 672 ha, diện tích do người dân nhân rộng khoảng 257 ha.